کاربرد و مشخصات پیچ و مهره ها
پیچ و مهره یکی از پرکاربرد ترین و کارآمد ترین اتصالاتی می باشد که در بیشتر ماشین آلات و تجهیزات مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از پیچ و مهره یکی از عمده ترین روش های جهت اتصال میکانیکی می باشد. اولین پیچ و مهره ها و اتصالات رزوه ای که به صورت استاندارد تولید شد، در سال ۱۸۴۰ توسط شخصی از انگلستان به نام SIR JOSEPH WHITWORTH بود.
این اتصال دهنده های میکانیکی با چندنوع مختلف در صنعت به کار میروند:
بولت(bolt) اتصالاتی که دارای گل و قسمت آچار گیر می باشند و به همراه مهره استفاده میشوند استفاده میشوند.
استاد بولت(stud bolt) اتصالاتی که به صورت تمام رزوه و بدون گل و آچارگیر می باشند.
پیچ های خودکار(machine screws) پیچ هایی که بدون مهره در صنعت استفاده می شوند.
استاندارد پیچ و مهره ها
همه چیز درباره ی پیچ و مهره ها
استاندارد رزوه ها و اتصالات پیچ و مهره ها به ۲ نوع مختلف تقسیم (یونیفاید -متریک) می شود.
کشور های اروپایی استاندارد متریک ISO را به عنوان استاندارد ملی خود در رابطه با رزوه ها انتخاب نمودند.در این نوع استاندارد ۳۲۲ نوع رزوه وجود دارد که از قطر( mm 1 میلیمتر تا ۳۰۰ mm) و گام (۰.۲ mm میلیمتر تا ۶ mm) متغیر میباشد.
و کشور های (انگلستان-آمریکا-کاندا) استاندارد اینچی یونیفاید را به عنوان استاندارد خود انتخاب نمودند.در این نوع استاندارد ۳۲۲ نوع رزوه وجود دارد که از قطر( mm 1.5 میلیمتر تا ۱۵۲ mm) و گام (۰.۳۱۷۵ mm میلیمتر تا۶.۳۵ mm) متغیر میباشد.
انواع رزوه در پیچ ها و اتصالات رزوه ای
بیش از ۱۲۵ نوع رزوه از نظر هندس و ابعادی وجود دارد ولی نهایتا ۳۰ نوع از انها مورد استفاده قرار میگیرد. رزوه از سه قسمت ریشه، قله و پهلو تشکیل شده شده است . اتصالات مکانیکی مانند پیچها ( Bolt& Stud Bolt) دارای رزوه خارجی بوده و مهره ها و سوراخهای رزوه شده دارای رزوه داخلی هستند.
رزوه ها از نظر شکل هندسی و ابعاد، به انواع گوناگونی بر روی پیچ ایجاد می شوند :
رزوه مثلثی (Sellers)
رزوه تخت
رزوه یونیفاید
رزوه مربعی
رزوه ذوزنقه ای
ویت ورث
رزوه مارپیچ
رزوه گرد
رزوه دره ای
رزوه مثلثی : سطح مقطع رشته مارپیچ در پیچهای با رزوه مثلثی، یک مثلث متساوی الساقین و با زاویه رأس °۶۰ (معمولا) است. پیچهای مورد استفاده در اتصالات معمولا از این نوع
هستند.
رزوه های دنده ذوزنقه ای و یا دنده کبریتی: سطح مقطع رشته مارپیچ در این نوع، یک ذوزنقه با زاویه ۳۰° می باشد. پیچهای با این نوع رزوه برای انتقال قدرت به کار می روند.
رزوه های دنده مربعی : سطح مقطع رشته مارپیچ در این نوع، یک مربع (با جناحین موازی) است. این نوع رزوه برای انتقال قدرتهای بالا به کار می رود.
کلگی و سر شش گوش معمولی: کلگی پیچهای سر شش گوش به فرم یک شش گوشه منتظم است.
پیچ سر ششگوش فلنچ دار: کلگی این پیچها به فرم شش گوشه منتظم است و یک لبه دایره ای با قطر بزرگتر در زیر آن وجود دارد، که کلگی پیچ پس از بسته شدن، بر روی آن تکیه می کند. در این پیچها، فشار وارده بر روی سطح تکیه گاهی کمتر می شود و به دلیل وجود اصطکاک بیشتر در این سطح، پیچ دیرتر شل خواهد شد.
سر تخت لیب گرد : کلگی این پیچها به صورت دایره ای تخت است، که لبه بالایی آن گرد شده است. این فرم کلگی در پیچهای کوچک به کار می رود.
سر تخت ذوزنقه ای : سطح بالای کلگی در این نوع پیچها کمی برآمده است و بدنه کلگی به صورت مخروط ناقص با زاویه عمودی ۱۰ می باشد. این فرم کلگی نیز در پیچهای کوچک به کار می رود.
سرتخت سر خزینه : تا کیانی در مورد اتصالات سطح بالای کلگی در این پیچها تخت و سطح پایین کلگی به صورت مخروط ناقص با زاویه °۹۰ می باشد. فرم کلگی این نوع پیچ کاملا درون حفره مخروطی قطعه کار مخفی میشود.
سر خزینه با سطح برآمده : فرم کلگی در این نوع پیچ، شبیه پیچهای سرخزینه با سطح تخت است، با این تفاوت که سطح بالای آن به صورت عدسی و برآمده می باشد.
پیچ متریک چیست؟
فرم و شکل قسمت انتهایی پیچ ها
پیچ با انتهای نورد شده : انتهای این پیچها، به همان صورت که از ماشین نوردکاری رزوه بیرون می آید، باقی می ماند و عملی روی آن انجام نمیشود. .
پیچ با انتهای تخت: انتهای این پیچها تخت شده و گوشه آنها پخ °۴۵ دارد. .
پیچ با انتهای گرد: انتهای قسمت رزوه شده این پیچها گرد شده است. .
پیچ با راهنمای مخروطی: انتهای این پیچها به صورت مخروطی °۹۰ ماشینکاری میشود تا بستن آنها در قطعه موردنظر ساده شود. .
پیچ با راهنمای استوانه ای: انتهای قسمت رزوه شده این پیچها به صورت یک استوانه با قطر کمتر و طول تقریبی نصف قطر پیچ ماشینکاری می شود. بستن این پیچها در قطعه موردنظر آسان است.
فرم و شکل آچار خور پیچ ها
پیچ با آچار خور شش گوش: فرم آچارخور این پیچها به صورت شش گوشه منتظم است و اغلب پیچهای اتصال به این فرم هستند.
پیچ با آچار خورچهار گوش : فرم قسمت آچارخور این پیچها به صورت مربعی است. آزادی عمل اپراتور به هنگام سفت کردن یا شل کردن پیچهای چهارگوش، کمتر از پیچهای سر شش گوش است.
پیچ با آچار خور های ستاره ای: آچارخور این نوع پیچ که تورکس (Torx) نیز نامیده می شود، به فرم ستاره ای است. بازدهی انتقال نیروی آچار در این نوع پیچ زیاد است و باعث هرز شدن انتهای آچار نیز نمی شود.
پیچ با آچار خور سر آلن: کلگی پیچهای آلن به صورت استوانه ای است که یک حفره شش وجهی داخل آن ایجاد شده و آچار آلن برای چرخاندن پیچ، در این حفره قرار میگیرد. فضای موردنیاز اطراف کلگی پیچهای سر آلن، برای سفت کردن با شل کردن آن کمتر از انواع دیگر پیچهای سر شش گوش یا سر چهارگوش است.
پیچ با آچار خور ۲ سو (شیار دار ساده): در کلگی این نوع پیچها، یک شیار مستطیلی ساده وجود دارد و توسط پیچ گوشتی دوسو چرخانده میشود.
پیچ با آچار خور چار سو: در کلگی این نوع پیچها، یک حفره به شکل صلیب (+) وجود دارد و این پیچ توسط پیچ گوشتی چهارسو چرخانده می شود.