معرفی پیچ شش گوش و کاربرد آن در صنایع
پیچ های شش گوش یا Hexagon head bolt از رایج ترین انواع پیچ ها هستند که متناسب با نیاز صنایع مختلف در اندازه ها و جنس های متفاوتی طراحی و تولید می شوند، بنابراین برای انتخاب پیچ های شش گوش باید همه موارد مانند سایز آچارخور پیچ، جنس پیچ، قطر دنده پیچ ، گرید یا کلاس پیچ را در نظر گرفت . با این حال مهم ترین عامل در انتخاب و خرید پیچ شش گوش قسمت یا مکانی ست که قرار است پیچ مورد استفاده قرار گیرد.
پیچ های شش گوش که به آنها پیچ های سر شش گوش یا آچار خور نیز گفته می شود دارای یک سر شش ضلعی هستند.پیچ های شش گوش از نظر ویژگی های ظاهری به دو دسته پیچ های شش گوش استاندارد ( hex bolt) و پیچ های شش گوش گل بزرگ (heavy hex Bolt) معروف هستند.
جنس پیچ های شش گوش
پیچ های شش گوش با موادی مانند آهن، فولاد، استنلس استیل ، پلاستیک ، پی وی سی و … تولید می شوند اما در صنعت جنس های پرکاربرد این پیچ شامل:
پیچ شش گوش آهنی در گرید ۵.۶ و گرید ۶.۸
پیچ شش گوش کربن استیل یا پیچ خشکه فولادی گرید ۸.۸
پیچ شش گوش فولاد آلیاژی در گرید ۱۰.۹ و پیچ شش گوش گرید ۱۲.۹
پیچ فولادی استنلس استیل یا پیچ استیل در گریدهای A2 و A4 و B8 و …
گرید پیچ های شش گوش
پیچ های شش گوش در کلاس ها یا گرید های متفاوتی تولید می شوند که معروف ترین آنها عبارتنداز
✔ پیچ شش گوش کلاس ۵.۶ یا آهن
✔ پیچ شش گوش کلاس ۸.۸ یا پیچ شش گوش خشکه
✔ پیچ شش گوش با کلاس ۹.۸
✔ پیچ شش گوش با کلاس ۱۰.۹ و ۱۲.۹ در استاندارد بین المللی ISO
✔ گرید ۱،۲،۵ و ۸ در سیستم آمریکایی
شاید برایتان سوال باشد که چگونه می توان استقامت پیچ های شش گوش را افزایش داد؟
در حقیقت هرچه گرید پیچ شش گوش بیشتر باشد استحکام و مقاومت بیشتری دارد زیرا آلیاژ فولاد آنها پر کربن تر خواهد شد ، علاوه براین استانداردها ، استاندارد های دیگری نیز برای سایز و ابعاد پیچ های شش گوش و آبکاری های سطحی آنها تعریف می شود که نشان دهنده ابعاد برای گل پیچ هستند به عنوان مثال می توانند گل درشت یا گل ریز باشند یا می توانند نیم دنده یا تمام دنده باشند .
پیچ های سازه با مقاومت بالا همان پیچ های گل درشت هستند که طبق استاندارد din 6914 تولید می شوند تفاوت این نوع از پیچهای شش گوش با سایر پیچ ها در ارتفاع گل آنها وعرض سراسری پیچ می باشد ارتفاع وعرض گل درشت ها بیشتر بوده و به طبع مقاومت و استحکام آنها در برابر تنش و فشار بیشتر خواهد بود به همین دلیل از پیچ های گل درشت در ماشین آلات سنگین و پر ضربه بهره می برند.
در پیچ های شش گوش دنده زنی می تواند به صورت دنده ریز fine Thread و یا دنده درشت Coarse Thread ایجاد شود.
کاربرد پیچ های شش گوش
پیچ های شش گوش به دلیل پر مصرف بودن و کارایی بالای آنها در اکثر صنعت ها مورد استفاده قرار می گیرند که مهم ترین آنها عبارتند از:
✔ صنعت آب و فاضلاب
✔ ماشین آلات
✔ صنعت ساختمان سازی
✔ سد سازی
✔ پل سازی
✔ صنایع نفت ، گاز و پتروشیمی
✔ اسکلت فلزی ، سوله و…
استاندارد پیچ های شش گوش
• پیچ شش گوش نیمه رزوه با استاندارد din931 یا iso 4014
• پیچ شش گوش تمام رزوه با استاندارد din933 یا iso 4017
• پیچ شش گوش اچ وی با استاندارد din6914 یا EN 14399
• پیچ شش گوش با استاندارد din 561
• پیچ شش گوش با استاندارد din 558
• Din564
• Din601
• Din609
• Din960
• Din7990
• Din7999
در واقع به صورت کلی استاندارد پیچ ها تولیدی در ایران معمولا با iso ، din ، Astm تعریف می شوند.
پیچ متریک چیست؟
پیچ شش گوش خشکه
پیچ شش گوش خشکه معمولا در مناطقی که رطوبت وجود ندارد یا به اصطلاح گرم و خشک است. مورد استفاده قرار می گیرد زیرا توان مقاومتی کمی در برابر رطوبت و خوردگی دارند. این پیچ ها با گرید های ۸/۸ و معمولا از طول ۲۰ تا ۴۰۰ میلی متر و قطر۶ تا ۵۰ میلی متر معمولا تولید می شوند.پیچ های شش گوش خشکه توان مقاومتی واستحکام بالایی نسبت به سایر پیچ های آهنی دارند.
پیچ های خشکه با کلاس ۸/۸ رایج ترین نوع پیچ های خشکه می باشد به صورت کلی پیچ های خشکه درسه نوع کلاس یا گرید تولید می شوند که بین این سه گرید ، مقاومت پیچ شش گوشهخشکه از سایرین کمتر است اما هزینه کمتری نسبت به آنها دارد.
معنی گرید ۸.۸
۸ هشت- اول در واقع نشان دهنده این است که هر سطح مقطع از این پیچ می تواند باری معادل ۸۰ کیلو گرم را تحمل کند ، عدد ۸ دوم بیانگر حداکثر مقاومت و تحمل این پیچ در برابر تغییر شکل می باشد.به صورت کلی هنگام وارد شدن نیروی عمودی به پیچ می تواند باری معادل ۶۴ کیلوگرم را تحمل کند بدون اینکه تغییری در آن ایجاد شود در واقع تا ۸۰ کیلوگرم بار را به صورت عمودی میتواند تحمل کند اما بیشتر از این نیرو باعث ایجاد تغییر شکل در آن می شود ، پیچ خشکه ۸/۸ هم به صورت نیمه رزوه هم تمام رزوه در بازار موجود است.
پیچ خشکه نیمه رزوه
تنها در بخش انتهایی این نوع پیچ رزوه دیده می شود ،که در صنایع مختلف پرکاربرد است و بخشی از پیچ که رزوه نشده است توان مقاومتی بیشتری دارد ، پیچ های نیم رزوه شش گوش معمولا مطابق استاندارد din 931 تولید می شود.
پیچ خشکه تمام رزوه
تولید پیچ خشکه تمام رزوه نسبت به سایرین کمتر بوده و متناسب با احتیاج مشتری در سایز های مختلف ومعمولا تا ارتفاع ۵ سانتی متر یا کمتر طبق استاندارد din 933 طراحی و تولید میشوند.
پیچ شش گوش گالوانیزه
در مکان هایی که در معرض رطوبت هستند یا آب و هوای مرطوب حاکم است از پیچ شش گوش با پوشش گالوانیزه استفاده می کنند زیرا استحکام خوبی در برابر رطوبت از خود نشان می دهد و از سایز های ۶ تا ۳۶ میلی متر در بازار موجود است در استفاده از این پیچ توجه داشته باشید که باید همراه با آن از مهره گالوانیزه در سازه استفاده کنید.
پیچ شش گوش کلاس ۱۰.۹
پیچ های شش گوش کلاس ۱۰.۹ مقاومت و استحکام بالاتری نسبت به پیچ های شش گوش گرید ۸.۸ دارند.
پیچ شش گوش کلاس ۱۲.۹
این نوع از پیچ های شش گوش از قطر ۱۰ تا ۳۲ میلی متر طراحی و تولید می شوند ودر صنعت ساختمان سازی ، سوله سازی ، ساختمان و … کاربرد دارند.
پیچ شش گوش فلنجی
پیچ های شش گوش فلنجی طبق استاندارد din6921 تولید می شوند و به آنها پیچ آچاری فلنجی یا پیچ فلنجی آچار خور نیز گفته می شود.
پیچ شش گوش سر واشر دار
در پیچ شش گوش سر واشر دار ، زیر سر پیچ حالتی شبیه به واشر وجود دارد که این عمل موجب آب بندی بهتر پیچ می شود.
پیچ شش گوش گل درشت یا پیچ HV
به دلیل اهمیت و کاربرد بالای پیچ های HV در ادامه مقاله به صورت کامل این نوع ازپیچ شش گوش برایتان شرح داده می شود . پیچ های شش گوش گل درشت طبق استاندارد های
✔ DIN 6914
✔ ASTM A490
✔ ISO 7412
✔ DIN EN 14399-4
کاربرد پیچ های HV
تفاوت اساسی پیچ هایHV با پیچ های شش گوش یعنی گل بزرگ تر و رزوه کوتاه تر موجب شده است که از نوع از پیچ ها کاربرد بسیاری داشته باشند زیرا سطح اتکای بیشتری دارند و هنگامی که تحت نیرو های برشی و کششی قرار می گیرند مقاومت خوبی از خود نشان می دهند و در اتصالات اصطحکاکی مورد استفاده قرار می گیرند، در صنایعی مانند نیروگاه ها ، خودرو های سنگین ، ساخت اتوبان ، اسکله های فلزی ، کشاورزی و ماشین آلات این صنعت، پل های فلزی ، نصب تیرآهن ، توربین های بادی و … کاربرد دارند.